Mahkemeler Ne Zaman Kapalı? Adaletin Kapıları Ne Zaman Aralanmaz?
Hiç adliyeye gitmek için sabırsızlandığınız, hatta büyük bir mesele için mahkeme salonunun kapısında beklediğiniz oldu mu? O kapının önünde, içeriye giremediğiniz anı hatırlayın… O gün, mahkemeler kapalıdır. Belki bir resmi tatil, belki bir adli ara, belki de bir sistemsel duraksama yüzündendir. Ama işin ilginç tarafı şu: Adaletin bekçileri olan mahkemeler bile zaman zaman durur. Peki, ne zaman ve neden? İşte bu yazı tam da bunun cevabını arıyor.
📜 Mahkemelerin Kökenlerine Kısa Bir Yolculuk
Mahkemelerin kapalı olduğu günleri anlamak için önce kökenlerine inmemiz gerekiyor. Adalet kavramı, insanlık tarihinin en eski fikirlerinden biridir. Antik Yunan’dan Roma’ya, Osmanlı’dan günümüz Türkiye’sine kadar mahkemeler hep vardı. Ancak hiçbir zaman 7/24 açık olmadılar. Çünkü adaletin de tıpkı insanlar gibi “dinlenmeye” ihtiyacı vardır. Roma hukukunda bile “feriae” adı verilen resmi tatillerde mahkemeler dururdu. O günlerde ne dava görülür ne de yargıç kürsüye çıkar.
📆 Günümüzde Mahkemeler Ne Zaman Kapalı?
Gelelim en merak edilen soruya: Mahkemeler hangi günler kapalı olur? Cevap düşündüğünüzden daha katmanlı. İşte temel başlıklar:
1. Resmî Tatillerde
Türkiye’deki tüm kamu kurumları gibi mahkemeler de resmi tatillerde hizmet vermez. Bu günler arasında 1 Ocak (Yılbaşı), 23 Nisan (Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı), 1 Mayıs (Emek ve Dayanışma Günü), 19 Mayıs (Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı), 30 Ağustos (Zafer Bayramı), 29 Ekim (Cumhuriyet Bayramı) gibi milli bayramlar yer alır. Ayrıca Ramazan ve Kurban Bayramı gibi dini bayramlarda da kapılar kapanır.
2. Hafta Sonları
Mahkemeler, genellikle cumartesi ve pazar günleri kapalıdır. Ancak bazı durumlarda nöbetçi mahkemeler devreye girer. Özellikle tutuklama, acil koruma kararı ya da mahkeme kararı gerektiren durumlarda nöbetçi savcı ve hâkimler görev başındadır. Yani adalet tamamen durmaz, sadece tempo düşer.
3. Adli Tatil Döneminde
Belki de en çok bilinmeyen ama en önemli kapanma dönemi, adli tatildir. Türkiye’de mahkemeler 20 Temmuz – 31 Ağustos tarihleri arasında adli tatile girer. Bu süreçte çoğu dava görülmez, yalnızca “ivedi” sayılan davalar (örneğin tutukluluk itirazları, nafaka gibi aile hukuku meseleleri) devam eder. Bu dönem, yargı çalışanları için bir dinlenme fırsatıdır; ama aynı zamanda adaletin hızının bilinçli olarak yavaşladığı bir zaman dilimidir.
🌍 Mahkemelerin Kapanmasının Toplumsal Yansımaları
“Mahkemeler kapalıysa adalet de mi durur?” diye sorabilirsiniz. Aslında hayır. Toplumun dinamikleri, mahkemelerin açık ya da kapalı olmasına göre şekil değiştirmez. Ancak kapanma dönemleri, insanların hukuki süreçleri planlarken dikkat etmesi gereken önemli zamanlardır. Bir boşanma davası açmak, bir alacak davası başlatmak ya da bir miras meselesini çözmek isteyen biri için bu tarihler hayati farklar yaratabilir.
Üstelik bu durum sadece bireyleri değil, ekonomi ve siyaseti de etkiler. Örneğin, büyük şirket birleşmeleri, ticari anlaşmazlıklar veya seçim sonrası hukuki itirazlar bile bazen bu “kapalı dönemler” yüzünden beklemek zorunda kalır.
🔮 Gelecekte Mahkemeler Hep Açık Olabilir mi?
Teknolojinin ve yapay zekânın gelişimiyle birlikte mahkemelerin çalışma düzeni de dönüşüyor. Online duruşmalar, e-dava sistemleri ve dijital hukuk platformları sayesinde gelecekte mahkemelerin “kapalı” olduğu günlerin sayısı azalabilir. Belki bir gün, adalet sistemi 7/24 çalışan dijital mahkemelere evrilecek. Ama bu gerçekleşse bile insan faktörü – yani hâkimin vicdanı, avukatın savunması ve tarafların yüz yüze ifadeleri – hiçbir zaman tamamen ortadan kalkmayacak.
⚖️ Sonuç: Adaletin Kapısı Kapanmaz, Sadece Dinlenir
Mahkemelerin kapalı olduğu günler, adaletin yok olduğu anlamına gelmez. Tam tersine, sistemin sağlıklı işlemesi için gerekli birer nefes alma alanıdır. Nasıl ki bir şehirde trafik ışıkları zaman zaman bakıma girer ama trafik tamamen durmazsa, mahkemeler de kapanır ama adaletin ruhu yaşamaya devam eder. Bu yüzden dava planlarken, bir hak arayışına çıkarken ya da sadece merak ederken bu tarihleri bilmek, hukuki yolculuğunuzu çok daha bilinçli ve sorunsuz hale getirecektir.